Sống mà nhớ lấy

Sống mà nhớ lấy là tác phẩm viết về chiến tranh, song khác với nhiều tác phẩm chiến tranh khác, trong truyện vừa này tuyệt nhiên không có tiếng súng chiến trận, hay bóng dáng kẻ thù chiến tranh hiểu theo nghĩa thông thường của những từ này. Nói đúng hơn, đây là câu chuyện bi kịch về quá trình hình thành tâm lý phức tạp của một kẻ phản bội và người vợ đáng thương của y.

Bài học đau xót mà tác giả muốn nhắc nhở con người hãy sống mà nhớ lấy ở đây là: Sự hèn nhát, thói cá nhân ích kỷ, vốn không phải bản chất bẩm sinh của con người nói chung, song giống như một thứ “vi khuẩn”, nó lại có sẵn trong một số người.

Nếu không gặp hoàn cảnh, có thể những “vi khuẩn” ấy không gây được tác hại, nhưng nếu gặp hoàn cảnh thuận lợi, chúng có thể sinh sôi, nẩy nở và nếu không kịp thời ngăn chặn, có thể trở nên có sức tàn phá khủng khiếp không chỉ đối với kẻ mang nó trong người, mà còn đối với cả những người xung quanh.

Sống mà nhớ lấy phải chăng cũng là lời cảnh tỉnh cho tất cả những người sống nói chung?